به گزارش پیارم به نقل از جام نیوز، نسخه فارسی پایگاه اینترنتی “رادیوفرانسه” (persian.rfi) چهارشنبه ۲۸تیر (July.18) یادداشت زیر را منتشر کرد:

مرور توانایی نظامی ایران در بستن تنگه هرمز

همزمان با ادامه تنش در آب های خلیج فارس و تداوم بی ثباتی در بازارهای جهانی نفت، فرمانده نیروی دریایی سپاه ایران اخطار کرده: «در صورتی که امنیت ایران مورد تهدید قرار بگیرد، اجازه عبور حتی یک قطره نفت از تنگه هرمز را نخواهیم داد.»

مسدود ساختن آبراه هرمز، علاوه بر ضرورت فراهم آمدن شرایط لازم برای توجیه چنین عملیاتی از سوی ایران، نیازمند در اختیار داشتن ظرفیت نظامی کافی و همچنین دفاع در برابر اقدامات متقابل کشورهایی است که در نتیجه مسدود ساختن آبراه هرمز، امنیت ملی و سلامت اقتصادی آن ها در مخاطره قرار می گیرد.

تلاش احتمالی برای مسدود ساختن تنگه هرمز بی تردید ورود به مرحله نهایی جنگ گرم مابین ایران و نیروهای نظامی مخالف ایران در منطقه خواهد بود. از این جهت بررسی ظرفیت های نظامی ایران برای مسدود ساختن تنگه هرمز، قدرت دریایی بازدارنده آمریکا در آب های خلیج فارس برای مقابله با آن و همچنین حداکثر و حداقل زمان لازم برای بازگشایی آبراه هرمز، در صورت مسدود شدن، از جمله مباحثی است که ذهن ناظران را به تحولات مرتبط با بحران خفته در آب های خلیج فارس معطوف داشته است.

گزینه ها و امکانات

در ابتدای سال جاری مسیحی، جمهوری اسلامی با برگزاری مانور نظامی “ولایت۹۰” توسط یگان‌های دریایی ارتش و سپاه، علاوه بر تمرین پاره‌ای از عملیات احتمالی برای مسدود ساختن تنگه هرمز، قابلیت‌های خود را نیز در این زمینه به نمایش گذاشت. با وجود در اختیار داشتن امکانات متنوع به منظور اخلال در عبور و مرور کشتی ها از تنگه هرمز، قابلیت نظامی ایران برای مسدود ساختن کامل این آبراه و مسدود نگاه داشتن آن به مدت زیاد، در گذشته از سوی منابع نظامی آمریکا مورد تردید قرار گرفته بود.

از این جهت به جای محاصره تنگه هرمز و هجوم تمام عیار دریایی علیه ناوهای جنگی حاضر در منطقه و ممانعت از عبور و مرور کشتی‌ها، ایران از راه کمین کردن در اطراف آبراه، تلاش خواهد کرد کشتی‌های غیرنظامی مراقبت نشده را به صورت انفرادی هدف قرار دهد. در اجرای این تاکتیک نظامی مین های دریایی، اژدرها و موشک های برد کوتاه سطح به سطح ضدکشتی به عنوان سلاح های کلیدی ایران مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

به منظور پرهیز از رویارویی مستقیم با نیروی دریایی آمریکا در آب های خلیج فارس، بسیار محتمل است که جمهوری اسلامی ظرفیت زیردریایی ها، قایق های تندرو و همچنین سکوهای متحرک پرتاب موشک، مستقر در جزایر و سواحل خلیج فارس، را برای مین گذاری آب های نزدیک به تنگه هرمز و حمله علیه کشتی‌ها مورد استفاده قرار دهد.

هجوم محدود از هوا

طی رزمایش “ولایت۹۰” علاوه بر استفاده از قابلیت‌های یادشده، پرتاب موشک از آسمان و استفاده از ظرفیت محدود نیروی هوایی ایران در هجوم به کشتی‌ها به نمایش گذاشته شد. به منظور تدارک حمله علیه کشتی ها، ایران اخیراً تلاش هایی را برای مجهز ساختن هواپیماهای فانتوم اف-۴ و هواپیماهای روسی سوخو ۲۴ به موشک های ضدکشتی صورت داده و از تولید انبوه موشک های مشابه با “اگزوست” فرانسوی که پیش تر در خلیج فارس توسط عراق و در جنگ “فالکلند” توسط آرژانتین مورد استفاده مؤثر قرار گرفته، خبر داده است.

اتخاذ احتمالی این شیوه نظامی، یادآور “جنگ تانکرها” (جنگ نفتکش ها) در خلیج فارس طی ماه های پایانی نبرد هشت ساله ایران و عراق است. بر اساس آمار مرکز مطالعات استراتژیک لندن، در طول جنگ ایران و عراق ۲۵۹ تانکر در فاصله سال های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ مورد تهدید قرار گرفتند ولی تنگه هرمز همچنان باز ماند.

تهدید موشکی

مسیر ورودی نفتکش‌ها و کشتی های تجاری بزرگ به تنگه هرمز، در آب های ساحلی ایران قرار دارد. مسیر خروجی نفتکش‌ها از تنگه هرمز، موازی با مسیر ورودی و در نقاطی به سواحل جنوبی خلیج فارس نزدیکتر است. دو جزیره تنب بزرگ و تنب کوچک در میان این دو مسیر قرار دارند. جزیره بزرگ قشم در شمال و جزیره ابوموسی با فاصله چند کیلومتر در جنوب این دو خط موازی عبور و مرور کشتی‌ها قرار گرفته اند. جزایر دیگر ایران نیز با موقعیتی مناسب، کشتی‌های عبوری را در تیررس خود دارند. از این جهت، حملات موشکی علیه کشتی‌ها جدی‌ترین خطری است که از جانب ایران متوجه کشتی‌رانی در آب های خلیج فارس و ناوگان آمریکا در منطقه است و آمریکا این خطر را کاملا جدی تلقی می کند.

طی بیست سال گذشته، ایران قابلیت‌های موشکی خود را با انگیزه افزایش ظرفیت دفاع ساحلی و همچنین ایجاد یک نیروی بازدارنده، بهبود بخشیده است. جمهوری اسلامی حداقل سه نوع موشک برد کوتاه دیگر نیز برای استفاده علیه کشتی‌های عبوری و همچنین دفاع از خطوط ساحلی تولید کرده است. این موشک‌ها را در ایران “خانواده کوثر” می‌نامندکه کوثر-۱ و کوثر-۳ و موشک‌های “نصر” را شامل می شود.

ایران در مانور “ولایت۹۰” از آزمایش موشک‌های ضدکشتی موسوم به “قدر” خبر داد. بنا بر گزارش‌ها، برد موشک‌های در اختیار ایران از ۲۵ تا ۳۰۰ کیلومتر (نوع “رعد” که در موتور آن سیستم توربوجت مورد استفاده قرار گرفته) ارزیابی می‌شود.

با در نظر گرفتن عرض خلیج فارس، تمامی خطوط ساحلی جنوب خلیج فارس در تیررس بالقوۀ موشک‌های سطح به سطح ایران قرار دارند. ایران علاوه بر تلاش برای بهبود دقت هدف‌گیری، در مورد افزایش قدرت تخریب کلاهک‌های انفجاری موشک‌های سطح به سطح خود نیز به موفقیت‌هایی دست یافته است.

قایق های تندرو

به منظور استفاده از موشک های سطح به سطح، سپاه پاسداران ۲۵ فروند قایق تندرو با سرعت ۵۰ گره دریایی در اختیار گرفته است. قایق‌های کلاس “پیکان” قادرند دو موشک کوثر (و یا نصر) را حمل کرده و در فاصله چند دقیقه خود را به هدف های عبوری در آب های خلیج فارس برسانند. نیروی دریایی سپاه در خلیج فارس همچنین به ۱۰ دستگاه قایق بزرگتر از نوع “تندر” نیز مجهز شده است. این قایق‌ها با وجود بدنه نسبتاً بزرگ، از سرعت بالایی برخوردارند. نیروی دریایی ارتش نیز دارای ۱۳ قایق کلاس “کمان” است که هریک قادرند ۲ تا ۴ موشک “نور” را حمل کنند.

بدنه بزرگتر قایق‌های تندر و کمان، هدف گیری آن ها را آسان تر می سازد. با این وجود، مجموعه این وسایل تند‌رو و تجهیز آن ها به موشک های نور و نصر، ظرفیت تهاجمی قابل ملاحظه‌ای است که می‌تواند کشتی‌های عبوری را با خطر روبرو سازد. نیروی دریایی آمریکا طی هفته جاری یک فروند قایق در ابعاد قایق‌های کلاس تندر را طی یک اقدام بازدارنده[!] در آب‌های خلیج فارس هدف قرار داد.

زیردریایی

به دلیل إعمال تحریم‌ها و همچنین محدودیت‌های مالی، ظرفیت نیروی دریایی روی آب ایران نسبت به شرایط پیش از جنگ هشت ساله، بهبود چشمگیری نداشته است، اما جمهوری اسلامی با در اختیار گرفتن سه زیردریایی “کیلوکلاس” ساخت روسیه و همچنین تولید ۱۵ دستگاه زیردریایی کوچک در داخل، قابلیت حمله علیه کشتی‌های عبوری در آب های خلیج فارس را بهبود بخشیده است. زیردریایی‌های کوچک ایران به منظور پرهیز از شناسایی شدن و همچنین ظرفیت محدود زیر آب ماندن، عموما در آب های نزدیک به بندرعباس مستقر شده اند. قابلیت عملیاتی این زیردریایی‌ها در آب‌های کم‌عمق بیشتر و ظرفیت عملیاتی آن ها در آب‌های عمیق به مراتب کمتر است.

سابقه جنگ

در طول “جنگ تانکرها” در خلیج فارس، تنها آسیب وارده به نیروی دریایی آمریکا توسط ایران، در آوریل ۱۹۸۸ و اندکی پیش از اعلام آتش بس مابین ایران و عراق متوجه ناو “یو.اس.اس.ساموئل.رابرتس” (USS.SamuelRoberts) شد که مورد اصابت یک مین دریایی قرار گرفت.

در طول جنگ تانکرها (جنگ نفتکش ها)، نیروی دریایی آمریکا کشتی های تجاری بزرگ و نفتکش‌ها را تا عبور آن ها از تنگه هرمز همراهی می‌کرد. در فاصله ژوئیه سال ۱۹۸۷ تا دسامبر سال ۱۹۸۸ که جنگ متوقف شد، آمریکا ۲۵۲ کشتی تجاری را همراهی کرد و در این فاصله تنها یک کشتی غیرنظامی اسکورت شده (بریجتون) که پرچم آن از کویتی به آمریکایی تغییر کرده بود، مورد اصابت مین قرار گرفت.

نیروی دریایی بریتانیا نیز روزانه تا ۱۴ نفتکش بزرگ را در آب‌های خلیج فارس همراهی می‌کرد. تعداد کشتی‌های اسکورت شده توسط بریتانیا در زمان مشابه ۱۰۲۶ دستگاه بود.

بازخوانی درس‌های جنگ تانکرها (جنگ نفتکش ها)، به خصوص طی یک سال منتهی به جنگ ایران و عراق، ظرفیت‌های کاملا بهبودیافته موشکی جمهوری اسلامی طی ده سال گذشته ، و استفاده از تاکتیک‌های هجوم ملخی از سوی قایق‌های تندرو، استفاده از خطوط ساحلی طولانی و جزایر پراکنده ایران در خلیج فارس و استفاده از زیردریایی‌های کوچک و حمله همزمان موشکی از راه آسمان، حاکی از توانایی‌های ایران برای به مخاطره انداختن کشتی‌رانی در تنگه هرمز است. تردیدهای موجود پیرامون گستردگی و عمق مخاطره و همچنین قابلیت مسدود نگاه داشتن تنگه در درازمدت است.